Viled & Tatler Celebrating Nauryz аукционынан кейінгі сандықтардың заманауи өнер туындыларына айналып, экологиялық миссияға қосқан үлесі жайлы мақаламыздан оқи отырыңыз.

Алматыдағы Esentai Mall сауда орталығының екінші қабатында «Менен кейін» атты көрме ашылды. Шағын болса да келушілердің назарын жаулаған әсерлі экспозицияда Viled & Tatler Celebrating Nauryz қайырымдылық аукционында сатылған сандықтар қойылған.

Жобаға қатысқан қазақстандық суретші қыздар үшін сандық жай ғана жасау салатын бұйым емес. Бұл – ежелгі код, оны қайта ашуға, бұзуға және жаңаша ұғынуға болатын нышан. Мұнда дәстүрге жаңаша көзқараспен қарап, әйел үні де жаңаша естіледі. Көрмеден түскен қаражат «Freedom Шапағат» қоры арқылы Арал теңізін қалпына келтіруге бағытталды. Көрменің кураторы – суретші Бахтияр Беркін.

Жұрт назарына қойылған әр сандық – бірегей өнер туындысы. Таныс пішін арқылы мәдениет, тарих, болмыс пен таңдау құқығы туралы үн қату әрекеті байқалады. Төменде әр жұмыс жайлы толығырақ баяндадық.

Tamyr sandyq

Авторы: Аружан Жұмабек

Бұл сандық – тек бұйым емес, тұтас бір әулеттің мәдениеті мен тарихын сақтайтын кеңістік. Оны киіз үйдің жүрегі ретінде елестетуге болады. Құдды бір тамыр жайып, жер мен аспанды, деректі дүние мен метафизиканы жалғап тұрғандай. Tamyr sandyq – тірі ағза мен рухтың өрлеуінің символы. Ол тарих пен дәстүр арқылы қуаттанады. Бабалар ізінен нәр алады. Бұл – буыннан буынға өтетін білім мен тәжірибенің арнасы. Материалдық пен руханилықты біріктіріп, ошақтың бүтіндігін сақтайды.

Tatler Asia

36OYU

Авторы: Мөлдір Қарубайқызы

Түркі халықтарының дүниетанымында өмір 12 жылдық мүшел циклдарынан тұрады. Мүшел – адамның ішкі жаңғыру кезеңі. Бұл инсталляцияда суретші мүшелден өту кезіндегі жеке тәжірибесін баяндайды. Композиция қазақтың генеалогиялық кестесі «шежіре» түрінде жасалған. Мұнда ұрпақтар жалғасуы ер адамдардың есімдерімен белгіленіп келген. Мөлдір осы дәстүрді бұзып, шежіреге әйелдердің есімдерін енгізген. Құрақ көрпенің бір-бірінен бөлек, бірақ мағынасы зор бөліктері секілді, әр есім өз орнын тапқан. Суретші сондай-ақ ұмыт қалған көне әшекейдегі ою-өрнектерді жаңғыртып, жаңа нұсқаларын ұсынған: «Өнер иесі – болмысты тек бейнелейтін емес, сонымен бірге оны жасайтын тұлға». Бұл өрнек әйелдердің тарихты жазуға құқығы бар екенін білдіретін символға айналған.

Tatler Asia

Жасау

Авторы: Savage Qyz

Металдан жасалған сандық көшпелі халықтардың жауынгерлік рухын меңзейді. Мұндағы сандық – келіннің қорғаушысы, жасау – сауыты. Ішіне қойылған айна басқа әлемге өтер қақпа секілді. Осылайша суретші өз болмысын сандық ішіне орналастырып, ішкі «менімен» диалог жүргізеді.
Композициядағы сақина секілді өрілген сауыт ерекше көзге түседі. Оны суретші өз қолымен құрастырған. Бұл – бұрым өрімін еске салатын, ұқыптылық пен тиянақтылықтың белгісі. Осы арқылы суретші әйелдік пен ерлікті ұштастырады. Нәзіктік пен күш, дәстүр мен заманауи түсініктер, даралық пен ұжымдық тұтастық арасындағы шекара жойылады.

Tatler Asia

untitled

Авторы: Мика Барни

Мика Барнидің жұмысында сандық – таза әйел затының кеңістігі. Ол ұрпақтан ұрпаққа берілетін мұра, әйел табиғатының көпқырлығын танытады. Бұл аналық жатыр тәрізді, ішіне өмір, идея, қуат пен болашақты сақтайды. Кілтпен жабылған сандық – әйелдің тәуелсіздігінің белгісі. Фон ретінде Still Life фотосуреті қолданылған. Бұл – күнделікті өмірдің эстетикасын зерттеудің нышаны. Ондағы әр зат эмоция мен естелікті, тереңдік пен мағынаны меңзейді. Әйелдер өзін қоршаған заттар арқылы өз ішкі әлемін, әлеуметтік орнын және мәдени құндылықтарын бейнелейді.

Tatler Asia

Сандық

Авторы: Мика Барни

Көшпелі қоғамда сандық жасау салудың негізгі элементі болған. Сандықтың болуы қыз баланың тұрмыс құруында үлкен рөл ойнаған. Осы арқылы сандық әйел тағдырын қалыптастыратын бұйымға да айналып шыға келген. «Менен кейін» көрмесінде қазақстандық суретші қыздар бұл ұғымға жаңа мағына береді. Сандық бұл жолы мәдени сабақтастық символы емес, әйел субъектілігін білдіретін алаңға айналған. Олар дәстүрді үзілмес жіп емес, қайта тігілетін материя деп көреді.
Сандық арқылы жады, зорлық-зомбылық, дәстүр, бас тарту құқығы мен мұра таңдау еркіндігі секілді тақырыптар туралы ой қозғалады. Бұл жоба мәдени кодты күйретпейді, керісінше оны әйел даусымен толықтырып, байыта түседі.

Tatler Asia

«Менен кейін» көрмесі Алматы қаласындағы Esentai Mall сауда орталығының екінші қабатындағы галереяда өтіп жатыр. Көрмені 17 сәуірге дейін күн сайын 10:00–22:00 аралығында тамашалай аласыз. 

13 сәуір күні көрме аясында лекциялар циклы ұйымдастырылады: сағат 14:00-де Аружан Жұмабек пен Savage Qyz, ал сағат 16:00-де Мөлдір Қарубайқызы сөз сөйлейді.

Темы