Ыдырау мен іріп-шіру: Maison Margiela-ның жаңа дәуірі

Көрсетілім Margiela үшін символдық мәні бар жерде – 2008 жылы Мартин Маржеланың өзі қоштасу шоуын өткізген Париждегі Centquatre-Paris мәдени орталығында өтті. Кеңістік ескі тұсқағаздар мен газет қиындыларына ұқсайтын папье-машемен безендірілген. Осының бәрі ұмыт қалған заттарға екінші өмір берілгендей әсер қалдырды.

Мартенс үшін «Artisanal» (қолөнер) – құрғақ сөз емес. Топтамада тек қайта өңделген материалдар: астарлық маталар, винтажды былғары күртешелер, ескі бижутерия қолданылғаны бірден айтылды. Мәселен, ескі әшекейлерден тұтас бір көйлек жасалған. Мартенстің өзіне тән деним матасы да болды, бірақ оны құс қауырсынын бейнелейтін trompe l’oeil (көз алдайтын) принтінің астынан тану мүмкін емес.

Топтамадағы басты шабыт көздері – ортағасырлық сәулет өнері мен Маржела мен Мартенстің отаны Фландрия мен Нидерландының атмосферасы болды. Гүлдер мен жабайы аңдар бейнеленген принттер XVII ғасырдағы голландиялық натюрморттарды еске салса, детальдардың үстінен тартылған тор мата көлемдік әсер беріп, құстардың құстардың қанаттарына жан бітіргендей көрсетті. Топтамадан Джон Гальяноның да ықпалы сезіледі. Оның сәнге деген театрлық көзқарасы мен тарихи пішімдерге құштарлығы топтамаға ерекше драма берген. Мұны модельдердің белін қылдай етіп қысып тұрған корсеттерден айқын көруге болады. Соның ішінде модельдердің белдерін шегіне дейін қысып тұрған корсеттер де бар.

Алайда, топтамадағы пластиктің қолданысы біраз күмән тудырды. 2025 жылы жоғары сән топтамасында мұндай материалды көру, әрине, даулы шешім. 1992 жылғы топтамадан шабыт алған пластик көйлек сол заманда авангард болса да, бүгінде тек арзанқол көрініп, 90-жылдардағы басқа пластиктер сияқты уақыт өте сарғайып кететіндей әсер қалдырды.

Жалпы алғанда, топтама мазасыз әрі ретсіз көрінеді. Маскалармен күшейтілген жасырындылық Маржела ойлағандай «көзді киімге аударудың» орнына, керісінше, мазасыздық сезімін тудырды. Қабыршақтанған беттер, тозған маталар, уақыт ізі қалған текстуралар бұл үрейлі сезімді одан сайын күшейтті. Мартенс өткеннің бөлшектерінен құбыжық құрастырған Франкенштейн сияқты есі ауысқан ғалымды еске салды. Мүмкін, мақсат та осы болған шығар, себебі авангард дегеніміз – арандату.

Қорытындылай келсек, бағамыз – бес балдан төрт. Архивпен терең жұмыс істеп, қолөнерге ерекше назар аударып, Маржеланың көшірмесіне айналмай, оның тілінде сөйлеуге тырысқаны үшін.