IMAGE Getty Images

Терапиялық жалқаулық – жан күтімінің жаңа бір тылсымы

Жаңа жыл басталғалы бері өзімді ақтау үшін «жата алсаң – жата бер» деген қағиданы ұстандым. Сол күндері төсектен тұрмай, ештеңе істемедім, тек жаттым. Ал айналамдағы кейбір жандар спорт залына қуана-қуана асығып, моншаға барып, көкөніс шырындарын ішіп, әлеуметтік желідегі оқырмандарын белсенділікке шақырып жатты. Төсекте жатқандар (мен де солардың қатарындамын) алдымен іштей өзімізді кінәлі сезіндік, кейіннен тіпті ашуландық. «Төсекте шіруді» (bed-rotting) таңдаған біз: «Егер улы еркектермен қоштаса алсақ, енді улы өнімділіктен де құтылатын уақыт келді ме?» – деп ойлап, Instagram-ды жауып қойдық.

Tatler Asia
IMAGE Getty Images

Сол уақытта беделді WGSN зерттеу компаниясы 2025 жылға арналған трендтер болжамын жариялады. Олардың арасында қазіргі үнемі жұмысбасты мәдениетке тіпті қайшы келетін «терапиялық жалқаулық» тренді де бар еді. Жалқаулықтың трендке айналуының себебі неде? Себептері көп: жалпы тұрақсыздық, экономикалық және саяси өзгерістер, күйіп кету, шаршау, сондай-ақ wellness ұғымының соңғы он жылда кең таралуы да әсер етті.

Терапиялық жалқаулық – қазіргі қоғамның тынымсыз еңбекқорлығына, әрбір сәттің жемісті болуын талап ететін мәдениетіне қарсы шыққан жаңа бір наразылықтың лебі. Адамның құны тек қана жеткен жетістіктері мен көрсеткен нәтижелерімен өлшенетін заманда, «бар күшіңді салып бәріне үлгер» деген ұранмен өскен жас ұрпақ миллениалдар үшін ешбір іспен айналыспай, жайбарақат уақыт кешудің өзі де жан дүниесінің тыныштығын табуға, күш-қуатын қалпына келтіруге және өмірдің мәнін тереңірек түсінуге жол ашатын тың бастама болмақ. Психологтер мен health-коучтардың түсіндіруінше, кейде ештеңе істемей, еріншек болу да – өз‑өзіңді күтудің бір түрі.

Tatler Asia
IMAGE Comfort Zone Tranquility майы
Tatler Asia

Жалқаулық – жаңа мәртебе

Ерте заманнан бастап буржуазиялық XIX ғасырға дейін демалу баршаға бірдей бұйырмаған. Бүгін де жағдай көп өзгере қойған жоқ. Әлеуметтанушылардың атап өтуінше, адамдар үнемі күйзелісте жүретін қоғамдарда, ештеңе істемей бос уақыт өткізуге мүмкіндік алу – жоғары әлеуметтік мәртебенің белгісі. Шынайы бай адам – жай ғана ештеңе істемей жатуға уақыты бар адам. Қазіргі заманның табысты адамы – үнемі бір жаққа асығып жүгірудің орнына жатып алып, төбеге қарап, «Мен бақыттымын ба өзі?» деп ойлана алатын адам. 

Tatler Asia
IMAGE Getty Images

Емдік жалқаулықтың құдіреті

Біздің санамызға көп жылдар бойы «жалқаулық – жаман қасиет, әлсіздіктің көрінісі, тіпті жазалауға лайық қылық» деп сіңірілді. Уақыт өте келе демалысқа деген көзқарас та түбегейлі өзгеріп, демалыс белсенді сипат алды: спорт залына бару, бассейнде жүзу, теннис ойнау, тауға саяхаттау. Әрине, медитацияға қысқа уақыт бөлгенімізбен, соңында қайтадан белсенділікке оралатынбыз. Бұл әрекеттер стресс пен қысымнан арылудың басты жолындай көрінді. Бұл әдіс белгілі бір дәрежеде көмектескенімен, психологтер мен нейрофизиологтердің пайымдауынша, организмге белсенділіктен бөлек тыныштық сәттері де қажет. Кейде бірнеше минуттық, ал кейде бірнеше сағаттық мақсатсыз демалыс қажет. Ми ешқандай міндет пен мақсатсыз еркін ойлау үшін «қалыпты күйге» түсуі керек. Бұл сәттер – шығармашылықтың бастауы. Ең құнды идеялар кеңседе емес, ваннада немесе жұмсақ диванда пайда болады.

Tatler Asia
IMAGE Le Labo Cade 26
Tatler Asia
IMAGE Le Labo Another 13

Миды тез арада босатып, демалуға мүмкіндік беретін тиімді тәсіл – жарты сағаттай ештеңе істемеу. Емдік әсерге жетіп, келесі күні сергек болу үшін 30-60 минут уақыт бөлу керек (бірақ 15 минуттан кем емес). Назарды аударатын барлық нәрсені, яғни гаджеттер мен дыбыс шығаратын кез келген құрылғыны өшіріп, алып тастаңыз. Төсекке жатып, оқымай, сөйлеспей, тамақтанбай және су ішпей, жай ғана тынығыңыз. Тек төбеге қарап зерігіңіз. Бұл әдісте зерігу – сіздің көмекшіңіз. Тыныштық сәттерінде ми күні бойы алған ақпаратты өңдеп, оны реттейді және артық нәрселерден арылады. Бұл кезде психика әдеттегідей мазасыз ойларды тудырып, жасалмаған істерді еске түсіруі мүмкін. Бұл ойлардан бас тартып, тек жатып тыныққаннан кейін ғана қайта ойлануға болады.

Tatler Asia
IMAGE AUGUSTINUS BADER ДЕНЕ МАЙЫ
Tatler Asia

Төсек – жаңа wellness-орталық

«Терапиялық жалқаулық» атты жаңа үрдіс төсектерді өзіңе күтім жасаудың басты мекеніне айналдырады. Тіпті «bed-rotting» (төсекте шіру) деген дөрекілеу ұғымның өзі де сезімдік рахатқа толы нәзік рәсімге ұласады. Тұтынушылардың жүрегін жаулайтын әсем пижамалар мен халаттар (пижама кештерінің қайта жандануы да ғажап емес), жібек жастық қаптары, ғажайып әсері бар бетке және көзге арналған маскалар, хош иісті майшамдар, ванна мен денеге арналған майлар, төсекке арналған спрейлер, CBD қосылған косметика, ұйқының сапасын арттыратын гаджеттер мен ББҚ-лар сұранысқа ие болмақ. Осылайша, ешқандай күш жұмсауды қажет етпейтін, тек демалуға, хош иіске бөленуге және жаныңыз жай табар жайлы сезімге бөленуге мүмкіндік беретін барлық нәрсе бағаланатын болады.

Темы